sábado, 15 de octubre de 2011

Cuento en guarani "Ver el Sol"



Jehecha araresa
     Táva edelira 55 gotyo oikova`ekue petei͂ mita͂rusumi hérava José, ha`e oiko isy ha itúva ndive, imboriahuva`ekue hikuái, ombopuseva`era͂ mimby upéva omokyre`y͂va`era͂ chupe. Imboriahuetereígui itúva ndikatúi ojogua ichupe imimbyra͂, upévare ojapo takuapígui ha oguerohory pe mita͂rusu, ha`e niko  heñói guive ndikatúiva ohecha, po`a`y͂gui hesatu͂ heñoiramoguare, jepémo rasa hekove pora͂.
    Péicha okakuaávo ou isy ha itúvagui ityre`y͂ ha oho oiko petei͂ isy ryke`y rógape táva Encarnación-pe. Pe kuñakarai oguereko ichupe imembyteetéicha ohayhu ichupe. Itia ipirapire hetáva`ekue, ha`e oguereko petei͂ imemby kuimba`e ojejapoitereíva ha`etéku ha`ende voi hekoverosa͂va.
     Pe mita͂karia`y hógape ndojapói voi mba`eve ko`ýteve ndohói mbo`ehaópe, upéva isýpe hasyasymiva`era͂, akóinte oiko kuña ha guari rapykuéri.
    José oho guive táva Encarnación-pe, isy ryke`y itia ojogua chupe petei͂ mimby ipora͂va ha`e niko oguerehoryeterei upéva, ha opavave apysápe omokyre`y͂ tyapu pora͂.
    Ára ha ára pyharevete kuarahy iñapyse͂mbotávo ombopuva`era͂ imimby. Opavave ohendúva oguerohory ha oguereko ichupe mombayháraramo . Upéicha rupi maymaitéva tapicha ohayhy ichupe, hákatu  itia memby Martin ndohechái tesa pora͂me José ojapóva, okoro͂i ichupe opavetéva oguerohoryvehaguére hapicha ojapóva, ha avei isy ohechauka mborayhu hese.
    Pyharekue Martín ose͂jepi jorokyha rupi ha oúma ko`e͂ mbotávo. Jepiveguáicha José ombopuva`era imimby ha upéva ojopi Martin-pe ndikatúi haguére oke ichugui.
     Petei͂ ára ña Dolores Martín sy ohenói ichupe Ñandejára ijypýpe. Ityre`y͂vo imemby isýgui oñeñanduvaiete, he`i isy omano hague ha`e hekovevaígui ha jey jey okañy ohóvo guari rapykuéri.
     Upémaro͂ ña Dolores róga ykeregua petei͂ kuñakari ipy`a pora͂va ogueraha Josépe oiko hag͂ua hógape ha oñangareko hese, akoi͂nte oñehendumiva`era͂ mimby ryapu.
     Jepiveguáicha og͂uahe͂ hógape Martín  tuicha akanga`u reheve  ha ohendu mimby ryapu. Petei͂ ko`e͂me oho José rendápe ojuhu oguapy ombopu`aína imimby ogaguýpe oipyhy ichigui ha ojokapaite. José oñembyasyeterei, hesay hováre, upépe imandu`a  isy ha itúva ñe`enguére, he`imiva`era͂ chupe ani hag͂ua ipy`aro avavéndi jepémo ambue tapicha ipy`ahu͂ hendive.
   José ojepy`ajoko ohendúramo mba`éichapa Martín ijuruky`a.
-           Mba`ére piko nderehói ambue tendápe rembopu, che nahenduséi
José ombohovái.
-           Che niko ndajapói mba`eve ivaíva, opavetéva ohendúva niko oguerohory che ambopúva.
-           Nahániri mba`ére piko nderejapói ambue mba`e ha chereja cheñemimbyasýpe.Che ndaipotái avave chemomytue ni chepuriahuvereko.
     Upéva ohendúro͂ José jejokojokópe og͂uahe͂ Martín rendápe ha opoko ijati`ýre ha he`i chupe.
-           Anína péicha… che ryke`y, chéko avei che sýgui chetyre`y͂ma ha aikuaa mba`épa ñañandu, jepeve ase͂ tenonde gotyo, oimehágui ñaguenohe͂va`era͂ mbarete. Opa mba`e ikatu rejapo reipotáramo ha reñeha`a͂ramo, nde niko ndepyahu gueteri, ha nde sy rérape rese͂va`era͂ tenonde gotyo, ikatu hag͂ua ha`e ijaguara nde rehe.
    Upéva he`ipa chupe ha ose͂ oho hógape. Upe pyharépe ndokéi oñepy`amongeta he`iva`ekuére chupe José.
     Péicha ohasa heta ára ha Martín hekove ambue ohóvo akóinte oñe`e͂ ha oñemboja José rendápe. Opyta hikuái oñoangiru͂ete.
     Petei͂ ára he`i ojapotaha petei͂ jopói Josépe ha ndaha`éi jopoireínte, ha`eva`era͂  petei͂ mba`e opave`y͂va ha oguerohorýtava iñangiru͂. Upémaro͂ he`i ome`e͂taha jopóiramo chupe  hesara͂. Omombe`u ha Jose oguerohoryeterei, ha upéicha ojapo.
    Heta ára oraha Martín-pe hekomýi hag͂ua ho`a`y͂re ha ojepokuaa hag͂ua hecha`y͂re, hákatu vy`ápe oiko oikuaáre iñangiru͂ oguerekoha hesa ha upéva ombovy`a chupe.
     Petei͂ pyharépe Martín ikérape ohecha isýpe he`ívo chupe ovy`aiterei hague upe mba`e ojapóvare ha ijaguareitereiha hese. Ambue árape  voipora͂ ohóta José rendápe omombe`úvo ichupe ikerarecha, ha ohasátavo tape rehe opyru͂ hese mba`yrumýi  ha omano.
    Upe guive oho yvágape ojojuhu isy ndive.
Opa…

Ohai: Gustavo Gozález

No hay comentarios:

Publicar un comentario